TRANSVECTIO

TRANSVECTIO

apud Romanos, Equitum dicebatur census. Primitus enim, duo tantum civium fuêre ordines, Senatorius et Plebeius: Postea Equester ordo additus, post clarissimatum locum obtinuit, verba sunt Asconii Paediani in Divinat. eratque velut medius quidam inter Senarum Populumque, adeo ut cum iis communicata sint iudicia publica. Hos autem tres ordines certum est, censu, iure nominibusque fuisle distinctos, ut inprimis discrimus ex Claudiano, de laudibus Stilichonis, l. 3. Primusque omnium census praefinitus erat Equiti Rom. teste Senecâ de Benefic. l. 3. c. 7. unde conqueritur Plin. l. 14. praefat. Senatorem censu legi, Iudicem censu fieri. Erat vero is HS. quadringenta, ut Hotomanno probatum, Antiqq. Rom. l. 4. Sueton. Patrimonium equitum vocat, in Caes. c. 35. Quo respiciens Martialis, l. 5. Epigr. 26. v. 1. ait,

Quadringenta tibi non sunt, Chaerestrate, surge.

Et secundum hunc censum in album, Graece λεύκωμα, referebantur, nempe Equites Romani. Namque et in municipiis ac provinciis fuisle ordinem Equestrem, docet Iuvenalis, Sat. 8. Sed hi longe inferioris erant dignitatis. Equites enim Romani, qui pro censu

in Equestrem ordinem a Censoribus legebantur, equum ab iis accipiebant publicum, et annulum aureum, qui eos a Plebe distingueret: coeterum promiscuô cum Senatoribus habitu utebantur, ut notat Petr. Faber Saniorian. l. 1. Semestr. c. 2. nisi quod angustô ab illis clavô discernerentur. Publici equi meminit Inscr. M. Boebio. M. F. Q. N. Arn. Suetrio. Marcello, equo publico. Aed. Q. IIII. vir. I. D. IIII. quin II. patrono. munic. Flamini. Divi. Vespasiani. M. Boebius, Suetrius. Marcellus. et. Suetria. Rufa. optimo. huic. Decuriones, funus. publicum. statuam. equestrem. clypeum. argenteum. locum. sepulturae. decreverunt. urbani. statuam. pedestrem. Romae in horto Baptistae Iacobi, Lazius, l. 5. c. 17. D. M. M. Atinio. Ae. F. Pal. Paterno. scribae. aedil. Curul. hon. usus. ab imp. equo. public. Honor. Praefect. coh. II. Bracar. Augustan. Trib. mil. leg. X. fretensis. a Divo. Traiano. in. expeditione. Parthica. donis. donat. Quam vis non Equites tantum, sed et Sacerdotes, equô publicô donati consuevisle, docet Val. Max. l. 4. c. 1. ex. 10. Flamines item, cosque quorum virtus in bellicis expeditionibus, aut fides in pacis actionibus, probata esset; uti discimus ex marmore vetusto, apud Onuph Panvinium de Civ. Rom. Prima tamen origo indubie a Censoribus, qui Equites publicô donabant equô. M. Cicero Orat. 6. Anton. Sed haec una statua, altera ab equitibus Rom. equo publico, qui item adsribunt, PATRONO: quem unquam iste ordo patronum adoptavit? Si quem unquam habuit, debuit me. Privatô autem is sumptu nutriendus erat, adeo, ut qui strigosum aut male habitum equum in censu agendo duceret, multaretur et equô illô privaretur, A. Gellius, 4. c. ult. qui census dicebatur Transvectio; quam desuetam, post longam intercapedinem, reduxit Augustus apud Suetonium, c. 38. Idem, Calig. c. 16. Severe, curiose, nec sine modernatione Equites C. Caligula recognovit, palam ademptô equô, quibus aut probri aliquid aut ignominiae inesset: eorum, qui minore culpâ tenerentur, nominibus modo in recitatione praeteritis. Eiusdem ritus meminit Val. Max. loc. cit. de P. Scipione posteriore. Centurias recognoscens Equitum, postquam C. Licinium Sacerdotem citatum processisse animadvertit, dixit illum se scire verbis conceplis peierâsse; proinde si quis eum accusare vellet, usurum testimoniô suô, sed nullô ad id negotium accedente, Traduc equum, inquit, Sacerdos, ac lucrifac Censoriam notam, ne ego in tua persona et accusatoris et testis et Censoris et Iudicis partes egisse videar. E quo loca varia huc facientia notavimus iam supra, voce Eques: ubi et de tempore Transvectionis et equorum habitu. Ipsi vero Equites trabeati et oleaginâ coronâ insignes, equis insidebant, atque ab aede Honoris in Capitolium transibant, primô consuetudinis huius Auctore Q. Fabiô Rullianô. Aur. Victor. de Viris Illustr. c. 3. Hic primus instituit, ut Equites Romani Idibus Quintilibus ab Aede Honoris, equis insidentes, in Capitolium transirent. Quo respiciens Ulpianus,

negat, eum, qui equô publico in Capitolium tranivehitur, in ius vocari posse, c. 2. de in ius voc. Dionysius tamen Halicarn. de hoc ritu paulo aliter scribens, institutum eum esle ait, in honorem Castoris et Pollucis, atque in memoriam victoriae, quam Romani ex bello cum Latinis populis ann. Urb. Cond. 357. A. Posthumiô, T. Virginiô Consulib. annô 14. liberae Reip. reportârint, quamque Castor et Pollux equestri habitu et equis vecti Romae annuntiaverint: Eius mirificae apparitionis Numinum in urbe multa exstant monumenta etc. Praeter omnia vero post sacrificium Transvectio eorum, qui equos habent ex publico, qui per Tribus et Centurias distincti, ordine in equis vehuntur omnes, quasie pugna redeant, coronati fronde oleaginâ et togis palmatis amicti, quas vocant Trabeas; initiô pompae factô de aede Martis, quae extra Urbem sita est et pertranseuntes cum coeteras Urbis partes, tum Forum, aedemque Castorum, nonnumquam quinque hominum milia, gerentes quidquid donorum militarium acceperunt. Confundit hanc Transvectionem Equitum, cum eorum censione Sigonius, cum ad locum Livii l. 9. extremô, ubi de Q. Fabii instituo agitur, putat Livium id significare, de quo Plut. in Pompeio, ad sedentes in Foro Censores, unumquemque Equitem equum suum adduxisle et de stipendiis legitimis confectis interrogantes rationem iis reddidisle, referens. Non enim Fabius, Equites censeri, sed transvehi, instituit: quam vis Transvectio postea pro Censu, per tralationem, sumpta sit. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 17. et l. 4. c. 11. cum Paralipom. Dempsten. De Transvectione hac ita Martialis, l. 5. Epigr. 43. v. 4.

Theatra loqueris, et gradus, et Edicta,

Trabeasque et Idus, fibulasque censusque,

Et pumicata pauperes manu monstras,

Sedere in Equitum liceat an tibi scamnis,

Videbo, Didyme.

Vide quoque supra Pompa.